Ian Wright - Tiền đạo vĩ đại
Tên đầy đủ: Ian Edward Wright
Ngày sinh: 3/11/63
Nơi sinh: Woolwich, Anh
Vị trí: Trung phong
Thi đấu chuyên nghiệp*
Năm Câu lạc bộ Trận (bàn thắng)
1984-1985 Greenwich Borough
1985-1991 Crystal Palace 228 (89)
1991-1998 Arsenal 288 (185)
1998-1999 West Ham United 22 (9)
1999-2000 Nottingham Forest (cho mượn) 10 (5)
1999-2000 Celtic 8 (3)
2000 Burnley 15 (4)
Tuyển quốc gia
1991-1998 Anh 31 (9)
* Số trận và bàn thắng cho câu lạc bộ ở giải trong nước.
Ian Edward Wright, Tước hiệu Hiệp sĩ- sinh ngày 3/11/1963 tại Woolwich, London trước đây là cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp và bây giờ là người nổi tiếng trên sóng truyền hình và truyền thanh.
Sự nghiệp cầu thủ
Ian Wright trở thành cầu thủ chuyên nghiệp rất muộn. Sau khi bị Millwall và Brighton từ chối, anh chơi bóng ở giải nghiệp dư với những người lao động, thợ làm thạch cao. May mắn là ở Greenwich Borough, anh đã được để ý bởi người tìm kiếm tài năng Peter Prentice của Crystal Palace. Anh kí hợp đồng chuyên nghiệp dài hạn với Palace năm 1985 ở tuổi 22. Tổng cộng, “Satch” ( biệt danh của anh, sau biệt danh của Louis Armstrong) đã có 6 mùa giải ở Palace và vào năm 2005, anh được bầu chọn trong lễ Bách Niên của câu lạc bộ. Năm 2006, anh lại được vinh danh là “Cầu thủ xuất sắc nhất thế kỉ” trong lịch sử Palace.
Anh nhanh chóng được chú ý đến trong mùa giải đầu tiên ở câu lạc bộ, ghi 9 bàn thắng để trở thành chân sút số 2 của Palace sau Phil Barber. Khi Mark Bright đến Palace trong năm tiếp theo, đã hình thành cặp tiền đạo hết sức thành công mà những bàn thắng của họ đã đưa câu lạc bộ vượt qua trận playoff năm 1989.
Wright được gọi vào đội B tuyển Anh vào tháng 12/1989 nhưng hai lần gãy xương ống chân đã làm giảm ảnh hưởng của anh ở Giải Hạng nhất. Ngoài ra, sau khi hồi phục sau chấn thương anh trở thành '”siêu dự bị'”. Trong trận chung kết FA Cup năm 90 với Manchester United, anh cân bằng tỉ số cho Palace chỉ vài phút sau khi được tung vào sân ở hiệp phụ. Cuối cùng tỉ số là 3-3, nhưng Palace thất bại 1-0 trong trận đá lại.
Mùa giải tiếp theo anh gặt hái được danh hiệu quốc tế đầu tiên, và đạt tới mốc 100 bàn thắng cho Crystal Palace. Anh lập cú đúp trong trận thắng Everton để đoạt Zenith Data Systems Cup tại Wembley. Wright trở nên nổi tiếng với khả năng săn bàn của mình, điển hình là màn trình diễn khi anh ghi 3 bàn thắng chỉ trong 18 phút tại trận áp chót của mùa bóng 1990-91 với Wimbledon.
Anh bắt đầu thi đấu cho Arsenal vào năm 1991 với phí chuyển nhượng £2.5 triệu, lúc đó là kỉ lục ở câu lạc bộ. Anh ghi bàn ngay trong trận ra mắt gặp Leicester City tại League Cup, và sau đó là 3 bàn thắng trong trận ra mắt ở League gặp Southampton. Anh đoạt danh hiệu Chiếc giày vàng trong mùa bóng đầu tiên và trở thành chân sút hàng đầu ở câu lạc bộ sau 6 mùa bóng. Anh là một phần quan trọng trong những thành công của câu lạc bộ trong những năm 90 của thế kỉ trước, đoạt cú đúp FA Cup và League Cup năm 1993; anh ghi bàn trong trận chung kết FA Cup và cả trong trận đá lại. Wright cũng giúp Arsenal đoạt European Cup Winners'Cup (cúp C3 cũ) năm 1994, mặc dù anh đã bị treo giò trong trận chung kết mà Arsenal đánh bại Parma 1-0.
Wright ghi bàn ở mọi vòng đấu của Arsenal ở Winners' Cup năm1995, thế nhưng thời gian cầm quân của Bruce Rioch đã mở ra một thời kì khó khăn của anh, hai lần anh đòi ra đi (nhưng sau đó lại thôi). Tuy nhiên, với sự góp mặt của Dennis Bergkamp, Wright đã có cơ hội là mộtphần trong cặp tiền đạo vô cùng hiệu quả.
Khi Arsène Wenger đến với Arsenal vào 9/1996, Wright đã gần 33 tuổi. Bất chấp tuổi tác, anh vẫn thường xuyên ghi bàn, và vào ngày 13/9/1997 anh đã vượt qua kỉ lục ghi bàn cho câu lạc bộ của Cliff Bastin bằng ba bàn thắng trong trận gặp Bolton Wanderers (Kỉ lục này vừa bị Thierry Henry vượt qua vào tháng 10/2005). Hai tháng sau đó anh bị một chấn thương dây chằng rất trầm trọng. Chấn thương này đã loại anh ra khỏi cuộc chạy đua dành cú đúp của câu lạc bộ; Wright có tên trong danh sách dự bị ở trận chung kết với Newcastle United nhưng anh không được thi đấu.
Mùa hè năm 1998, Wright chuyển tới West Ham United. Anh chơi 9 tháng cho Hammers nhưng không bao giờ đạt được phong độ đỉnh cao như khi còn chơi cho Arsenal. Anh cũng có những cuộc phiêu lưu ngắn ngủi ở Nottingham Forest, Celtic, và Burnley (nơi anh đã đưa câu lạc bộ thăng hạng Nhất) trước khi giải nghệ năm 2000. Khi ở Burnley anh đã ghi một trong những bàn thắng vĩ đại nhất của mình trong trận gặp Notts County. Thiếu tiền đạo này Burnley đã không thể tiếp tục thăng hạng vào mùa giải sau.
Wright được thi đấu cho tuyển Anh từ khi còn là cầu thủ của Palace , năm 1991, thế nhưng anh lại không được chơi tại Euro 92. Phong độ của Wright ở tuyển Anh chẳng bao giờ có kết quả tốt như khi anh chơi cho Arsenal. Mặc dù anh đã ghi bàn thắng quyết định vào lưới Balan ở vòng loại World Cup 1994, nhưng tuyển Anh của Graham Taylor vẫn không thể vượt qua vòng loại. Wright chỉ là cầu thủ chầu rìa dưới thời Terry Venables, nhưng lại được Glenn Hoddle gọi lại và những bàn thắng của anh đã giúp tuyển Anh vô địch Tournoi de France năm 1997 và vượt qua vòng loại World Cup 1998. Anh không được tham gia vòng chung kết, tệ hơn nữa, một chấn thương trầm trọng ở dây chằng đã loại anh ra khỏi quá trình đoạt cú đúp của câu lạc bộ Arsenal. Wright đã được vinh danh ở English Football Hall of Fame năm 2005 với những đóng góp của anh cho bóng đá Anh.
Sự nghiệp thông tin đại chúng
Từ khi từ giã bóng đá, anh trở nên nổi tiếng ở lĩnh vực thông tin đại chúng, xuất hiện với vai trò bình luận viên trong chương trình Match of the Day. Anh cũng đã thử sức trong vai trò dẫn chương trình, những chương trình trò chuyện của chính mình, Friday Night's All Wright, được bắt đầu năm 1998 khi Wright còn thi đấu. Sau đó anh được dẫn những chương trình lớn như The National Lottery Wright Around the World, Friends Like These, chương trình phát thanh Wright & Bright (với người đồng đội Mark Bright), Guinness World Records và What Kids Really Think. Anh được tiếp quản vai trò tổ trưởng từ David Seaman vào mùa thu năm 2004 trong chương trình trò chơi của đài BBC là They Think It's All Over.
Anh đang là bình luận viên của đài BBC trong chương trình Match of the Day trong đó có cả 2006 Fifa World Cup Coverage.
Năm 2006 Ian Wright xuất hiện trong chương trình Friday Night Project của Channel 4, chương trình của những người nổi tiếng trong cả đêm.
Wright còn là người tài trợ cho chương trình African-Caribbean Leukaemia Trust. Anh đã được trao giải thưởng MBE năm 2000 vì những đóng góp cho bóng đá.
Wright có 5 đứa con, 2 trong số đó là cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp; đầu tiên là Shaun Wright-Phillips đang chơi cho Chelsea và là tuyển thủ Anh, trong khi đó Bradley Wright-Phillips hiện đang chơi cho Southampton. Người con út mới 19 tuổi, Brett Wright đang phấn đấu trong đội hình 2 của Reading FC.
Ian là cổ động viên nhiệt thành của Millwall - câu lạc bộ đầu tiên của anh ở địa phương. Thần tượng của anh là Barry Kitchener, Dave Mehmet và John Seasman.
Danh hiệu
Cá nhân
Tước hiệu Hiệp sĩ (MBE) (2002)
Vinh danh ở English Football Hall of Fame (2005)
Crystal Palace
English Second Division (cũ) playoffs winner (1988/89)
Á quân FA Cup (1990)
Vô địch ZDS Cup (1991)
Chiếc giày vàng (đứng đầu danh sách ghi bàn English First Division Championship – Giải hạng nhất Anh (cũ) (1991-92)
Đứng đầu danh sách ghi bàn cho Crystal Palace sau chiến tranh với 117 bàn. Anh đứng thứ 3 trong lịch sử.
Arsenal
Chiếc giày vàng (cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất English First Division Championship (cũ) (1991-92)
Vô địch FA Cup (1993, 1998)
Vô địch Winners' Cup (1994). Á quân (1995)
Vô địch League Cup (1993)
Vô địch FA Premiership (1997-98)
Wright là chân sút đứng thứ 2 trong lịch sử Arsenal, với 185 bàn thắng trong 288 trận đã đấu; anh đứng đầu kỉ lục ghi bàn từ 13/9/1997 cho tới 18/10/ 2005, khi bị Thierry Henry vượt qua.
Tại đội tuyển Anh
33 lần khoác áo, 9 bàn thắng.
Trận ra mắt: 6/2/1991 gặp Cameroon tại sân Wembley.
Trận cuối cùng: 18/11/1998 gặp Cộng hoà Czech tại sân Wembl