10 thay đổi của bóng đá hiện đại

[phat123ma]

Phần 7: Luân chuyển đội hình

Mặc dù phần này không liên hệ trực tiếp tới chiến thuật trên sân, nhưng khái niệm luân phiên đội hình đã trở nên bắt buộc đối với tất cả các CLB hàng đầu Châu Âu, và có ảnh hưởng lớn tới sự lựa chọn đội hình của các HLV.


Mùa giải 1980/81, Aston Villa giành chức vô địch Ngoại Hạng Anh, lần đầu tiên trong lịch sử sau 71 năm chờ đợi. Điểm nhấn đáng chú ý nhất của họ không phải là tổng điểm đạt được, cũng không phải “số bàn thắng ghi được” hay “số bàn để lọt lưới” mà là số cầu thủ họ dùng trong mùa giải. Trong cả thảy 42 trận đấu, họ chỉ dùng đúng 14 cầu thủ - con số này nếu ở thời điểm hiện tại là số cầu thủ ra sân trong một trận đấu của bất kì đội bóng ở Premiership. Bremner, Cowans, Deacy, Evans, Geddis, Gibson, McNaught, Morley, Mortimer, Rimmer, Shaw, Swains, Williams, With – bạn có thể đếm. Đúng 14 người. 7 trong số này thi đấu đủ 42 trận.

Bạn nghĩ Sir Alex Ferguson dùng bao nhiêu cầu thủ để Manchester United vô địch mùa vừa rồi (2008/09)? Hãy đoán và trả lời ở phía dưới xem?

Thực vậy, Ferguson đã cách mạng hóa đội hình cho hai giải đấu lớn khác nhau ở hai mùa giải mà United vô địch Champion league. Mùa 1998/99, United là đội bóng đầu tiên có 4 tiền đạo xứng đáng có tên trong đội hình xuất phát – Dwight Yorke và Andy Cole là một cặp trời sinh, nhưng Teddy Sheringham và Ole Gunnar Solskjaer lại được đánh giá cao hơn, điều này đồng nghĩa với việc Ferguson có thể cho nghỉ ngơi những tiền đạo chính của mình mà không làm mất đi chất lượng hàng công. Ngay cả trận đá lại bán kết FA Cup trước Arsenal ở Villa Park, Ferguson tự tin đến mức cho nghỉ cả những ngôi sao của mình – Andy Cole không được cho vào sân, với Paul Scholes, Dwight Yorke và Ryan Giggs – những người có thể vào sân để ghi bàn thắng đó – tất cả đều ngồi dự bị.

Khái niệm này đã tạo nên một âm vang trong kỉ nguyên bóng đá tiếp theo, tuy nhiên, sau khi họ vô địch cả Champion league và Premiership mùa 2007/08, United đã làm người ta nhớ đến vấn đề này một lần nữa. Thật ngạc nhiên, họ không dùng một đội hình bất di bất dịch suốt cả mùa giải – vì thế, không có đội hình ra sân gồm 11 cầu thủ (first choice XI) nào được công bố, và họ vẫn có thể vô địch 2 giải đấu quan trọng bật nhất.

Một đội bóng tương tự là Barcelona của Pep Guardiola. Mùa giải này, họ cũng không ra sân với một đội hình giống nhau ở các trận đấu. Guardiola chỉ lên danh sách giống nhau đúng 2 lần trong mùa giải này. Rafa Benitez bị nhận những lời trỉ trích liên miên ở Liverpool vì luân chuyển những cầu thủ của mình, nhưng thực tế không phải vì lí do đó – mà là do đội hình họ thiếu chiều sâu và thiếu chất lượng khi Gerrard và Torres không ra sân, thế nên việc luân phiên đội hình không đạt hiệu quả

Thế vì sao mà việc thay đổi đội hình liên tục lại trở nên sống còn đến vậy?

Đầu tiên, việc cúp C1 mở rộng quy mô đồng nghĩa với việc những đội bóng lớn phải đá nhiều trận hơn, chắc chắn sẽ gây mỏi mệt đối với các cầu thủ, đồng nghĩa với việc bạn không thể cho ra sân một đội hình y xì từ trận này sang trận khác. (Thật vậy, mùa giải mà Villa vô địch với 14 cầu thủ, họ tiếp tục giành được chiếc cúp C1, nhưng lại gây tổn thất khá lớn cho giải quốc nội, khi họ kết thúc mùa giải tiếp theo ở vị trí … 11). Nếu bạn muốn thi đấu ở nhiều mặt trận khác nhau, bạn sẽ phải đối mặt với khoảng 60 trận đấu một mùa, đó gần như là không thể ngoại trừ những cầu thủ thể lực tuyệt vời nhất trình diễn hết sức có thể ở hầu hết những trận đấu.

Nguyên nhân chính, hẳn nhiên rồi, đó là sự gia tăng tốc độ và áp lực ở những trận cầu, đòi hỏi ở cầu thủ nhiều điều hơn. Mặc dù vẫn có quan niệm sai lệch cho rằng cứ để cầu thủ nghỉ thì sẽ hết “mệt”. Mệt ở đây chưa hẳn là từ chính xác nhất, mệt hàm chứa ý nghĩa rằng một cầu thủ không thật sự khỏe mạnh, hoặc nói cách khác là họ không thể chơi hết 90’ trên sân. Thật ra ý nghĩa đúng nhất là cầu thủ đó không thể chơi 100% sức mạnh của mình cho mỗi trận đấu. Tốt hơn nhiều nếu có 2 cầu thủ có thể thay thế nhau, và thể hiện được 100% khả năng của mình mỗi lần họ ra sân. Hơn là chỉ có một cầu thủ chơi tất cả các phút trên sân ở tất cả trận đấu nhưng hiệu suất của anh ta chỉ đạt được 70%.

Theo Rui Fara, HLV thể lực tin cẩn của Mourinho (bên trái), giải thích:

HLV Jose Mourinho và Fitness coach Rui Fara

“Để thực hiện việc luân chuyển cầu thủ, bạn cần nghĩ đến hai hoặc ba trận đấu sắp tới cùng một lúc. Bình thường bạn thay ba cầu thủ, bốn là tối đa, mà không làm thay đổi cấu trúc và sự cân bằng của đội bóng. Hậu vệ trái cho hậu vệ trái, tiền vệ phải cho tiền vệ phải. Vấn đề được đặt ra là bạn phải hiểu rõ đội bóng của mình cần gì và cầu thủ đó chơi như thế nào ở thời điểm hiện tại”

Một lý do khác khiến bạn phải thay thế đội hình là các cầu thủ ngày nay bị chấn thương thường xuyên hơn. Bởi vì họ càng ngày càng sung sức. Nghe thì có vẻ nghịch lý – tuy nhiên nếu so sánh sự giống nhau với giải đua xe công thức 1, nơi có khoảng một phần tư số xe bị hỏng mỗi giải Grand Prix – mỗi giải có quãng đường dài đến 200 dặm. Tưởng tượng nếu bạn lái một chiếc Ford Focus đi Birmingham đến Luân Đôn 20 lần và nó bị hỏng 5 lần, bạn chắc chắn sẽ rất không hài lòng. Nhưng cũng giống như việc làm ra một chiếc F1 đi nhanh như vậy thì bạn phải trả giá bằng sự thiếu an toàn của nó, thì việc nhạy cảm với chấn thương là cái giá phải trả cho những cầu thủ quá sung sức. Mick McCarthy bị chỉ trích nặng nề vì bê y xì đội hình dự bị vào để đá với Manchester United hồi tháng 12, nhưng ông ấy hẳn có lý do riêng:

“Tôi đọc một bài viết của Carlo Ancelotti nói rằng khả năng để có một cầu thủ chấn thương trong một trận đấu là 10%, và nó sẽ tăng lên 30 đến 40% nếu có 2 trận đấu căng thẳng liên tiếp trong 3 hoặc 4 ngày. Tôi tin điều đó, vì nó xuất phát từ phòng nghiên cứu trung tâm Milan do AC Milan thành lập.”

Luân phiên đội hình vẫn chưa được hoàn toàn chấp nhận bởi các CĐV, và chắc chắn không được lòng xu hướng của báo giới. Khi một cái tên đình đám được đưa về mà vị trí ấy đã có đầy đủ, một vấn đề nảy sinh là: “anh ấy sẽ đá ở đâu”, mà quên mất sự thật là, khái niệm “đội hình chính thức” (first team) không còn quan trọng như hồi đầu nữa, giống như Manchester United và Barcelona đã thể hiện. Tương tự vậy, các BLV thường thông báo đội hình xuất phát bằng câu “hôm nay United có 4 sự thay đổi…” trước khi nói những thay đổi đó là gì và chuyển sang đội đối phương luôn, họ cho rằng chúng ta biết được đội hình thi đấu trận trước đó rồi.

Vì vậy, một hệ thống luân phiên đội hình tốt là một phần không thể thiếu cho bất kì đội bóng hiện đại đỉnh cao nào.

Câu trả lời cho vụ Manchester United là – không thể tin được – 33 cầu thủ, hơn gấp đôi so với Villa mùa 80/81. Anderson, Berbatov, Brown, Campbell, Carrick, Da Silva, De Laet, Eckersley, Evans, Evra, Ferdinand, Fletcher, Foster, Gibson, Giggs, Hargreaves, Ji-Sung, Kuszczak, Macheda, Manucho, Martin, Nani, Neville, O’Shea, Possebon, Ronaldo, Rooney, Scholes, Tevez, Tosic, Van Der Sar, Vidic and Welbeck đều được ra sân. Trong khi Villa có 7 cầu thủ chơi tất cả các trận đấu, United không có một ai. United đá 38 trận giải ngoại hạng, chỉ mình Ronaldo và Vidic là nằm trong đội hình xuất phát 30 trận.


Lời người dịch:

- Trận đá lại bán kết FA cup năm 1999 trong phần trên là một trong năm trận đấu kinh điển giữa Arsenal và Manchester United (theo the Telegraph)

Video trận đấu:



"Trận bán kết đá lại cuối cùng trong lịch sử FA cup diễn ra vô cùng kịch tính. Peter Schmeichel cứu thua cho MU quả Penalty của Bergkamp ở những phút cuối thời gian thi đấu chính thức, trước đó thì cầu thủ người Hà Lan và David Beckham đã ghi cho mỗi bên 1 bàn. Ryan Giggs vào sân trong hiệp phụ và ghi một bàn thắng tuyệt vời đưa MU vào lịch sử khi lập cú ăn ba."

- Lưu ý là trước đó United bị mất Roykean sau khi anh nhận thẻ đỏ.


Dwight Yorke and Andy Cole, một cặp trời sinh:



Hết phần 7.
Còn tiếp...