[Đội hình của thập kỉ] Số 1: Hy Lạp Euro 2004
Đội hình Hy Lạp này hẳn là đã đạt được một thành tích bất ngờ nhất trong lịch sử bóng đá ở đội tuyển các Quốc gia. Lịch sử đã chứng kiến những kết quả bất ngờ khi các đội bóng lớn để thua trước những đội bóng bị đánh giá thấp. Mỹ 1-0 Anh năm 1950. Senegal 1-0 Pháp năm 2002. Nhưng những trận đấu trên xảy ra là vẫn còn dễ hiểu vì các trận đấu này thường có ít bàn thắng, và đội thua cuộc dù áp đảo hơn nhưng nhiều khi dù kiểm soát thế trận nhưng vẫn không thể ghi bàn thì vẫn có thể thua là bình thường.
Nhưng thục sự từ trước đến nay chưa có đội nào được đánh giá thấp có thể thắng được một giải đấu cấp Quốc gia lớn như này được. Có tỉ lệ cược vô địch lên đến 1 ăn 250 và họ thậm chí còn chưa thắng được dù chỉ một trận ở các giải đấu cấp Quốc tế trước đó, rõ ràng việc Hy Lạp dành được Euro 2004 là một thành công lớn lao về mặt chiến thuật của thập kỉ.
Bạn có thể cho rằng lối đá của họ là tiêu cực, là lối đá phòng ngự bê tông hay thiếu sự hấp dẫn nhưng nên chú ý rằng họ chỉ triển khai lối chơi này khi họ đang dẫn trước và cần bảo toàn tỉ số. Ở trận đấu mờ màn khi mà họ hạ Bồ Đào Nha, họ đã được ngợi ca vì thứ bóng đá của họ. Chuyền bóng rất mượt và có nhiều cầu thủ tham gia tấn công cũng như những tình huống đáng xem trong trận đấu, trận đấu này tạo ra một bất ngờ chẳng kém gì chiến thắng của Senegal trước Pháp hai năm trước đó cả, một khởi đầu tốt cho giải đấu của họ.
Nhưng cũng phải công nhận rằng Hy Lạp đã không còn giữ lại lối đá tấn công đó nữa khi vào vòng loại trực tiếp. Nhưng ai cũng phải ngạc nhiên trước sự hiệu quả của chiến thuật của họ:
Tứ kết gặp Pháp (đương kim vô địch) - thắng 1-0 nhờ bàn thắng bằng đầu từ một pha tạt bóng ở cánh phải.
Bán kết gặp Cộng hòa Séc (đội bóng hay nhất giải đấu) - thắng 1-0 nhờ bàn thắng bằng đầu từ một quả phạt góc bên phải.
Chung kết gặp Bồ Đào Nha (đội chủ nhà) - thắng 1-0 nhờ bàn thắng bằng đầu từ một quả phạt góc bên phải.
Để đánh bại được đương kim vô địch, đội bóng xuất sắc nhất và đội bóng chủ nhà ở những vòng đấu loại căng thẳng với cùng tỉ số và cách ghi bàn không chỉ tình cờ mà có được. Tất cả đều xảy ra nhờ vào chiến thuật đại tài và cách điều chỉnh chiến thuật để phù hợp với từng trận đấu.
Trờ về ngày 6 tháng 10 năm 2001. Vào phút thứ 93 ở Old Trafford, David Beckham ghi một bàn thắng tuyệt đẹp từ một tình huống sút phạt để giúp đội tuyển Anh dành một suất tham dự World Cup 2002 cùng với Đức. Trận đấu đó Anh gặp Hy Lạp và họ đã chơi tệ, không tạo được nhiều cơ hội và bị Hy Lạp lấn lướt cả trận đấu.
Và đó cũng chính là trận đấu đầu tiên của Otto Rehhagel trên cương vị Huấn luyện viên của Hy Lạp. Đội bóng đang gặp khó khăn nhưng trận đấu này đã chứng tỏ rằng Rehhagel biết cách giúp cho Hy Lạp đánh bại các đội mạnh hơn, bằng cách xây dựng một hệ thống kèm người cực kì chặt chẽ. Họ tuy chỉ có được một trận hòa với Anh, nhưng đối với một đội đang gặp khủng hoảng như Hy Lạp bấy giờ thì trận hòa này không khác gì một chiến thắng cả.
Với một đội bóng được đánh giá là có lối chơi cứng nhắc và tẻ nhạt, Hy Lạp đã làm rất tốt khi thay đổi khuôn mẫu đội hình để phù hợp với sơ đồ của đối thủ - chỉ có một thứ không đổi là họ luôn phải có thừa ra một cầu thủ phòng ngự. Khi gặp Pháp, họ đã xử dụng một đội hình không rõ là bốn hay ba người. Pháp sử dụng hai tiền đạo, và vì vậy mà Hy Lạp đã sử dụng hai hậu vệ để kèm người và một sweeper. Trezeguet chơi ở giữa nên được kèm bởi trung vệ Kapsis, Henry có thiên hướng lệch trái nên được theo sát bởi hậu vệ cánh phải là Seitaridis. Hậu vệ trái, Fysass, được phép thoải mái dâng cao tấn công, trong khi cầu thủ phụ trách việc tấn công ở cánh phải là tiền vệ Zagorakis. Diễn giải về đội hình của Hy Lạp trên các mặt báo sau trận đó tờ thì cho rằng Hy Lạp dùng ba cầu thủ phòng ngự, tờ thì cho là bốn. Hy Lạp luôn kèm người rất chặt nên tùy vào cách di chuyển của các cầu thủ Pháp mà hàng phòng ngự của Hy Lạp cũng thay đổi theo. Vì đội hình của Pháp vốn có các cầu thủ di chuyển rộng như Henry nên hàng thủ của Hy Lạp cũng thay đổi liên tục.
Trong khi dó, Hy Lạp sử dụng bốn tiền trung tâm tạo sơ đồ kim cương ở tuyến giữa khiến Pháp không thể kiếm soát thế trận một cách như ý. Nhờ bộ khuôn này mà Hy Lạp dễ dàng điều động đến 7 cầu thủ khi cần phòng ngự, và với những pha đi bóng dọc biên của Fysass và Zagorakis đã tạo cho họ các cơ hội tấn công với năm cầu thủ, và không bất ngờ gì khi chính Zagorakis đã thực hiện pha tạt bóng dẫn đến bàn thắng duy nhất của trận đấu.
Họ giữ bộ khuôn tương tự trong trận đấu với Cộng hòa Séc, đội bóng cũng sử dụng hai tiền đạo. Mặc dù họ bị Séc tấn công dồn dập nhưng họ tiếp tục tin tưởng thực hiện chiến thuật của mình và rồi - Dellas đánh đầu tung lưới Séc để mang về chiến thắng nhờ luật bàn thắng Bạc.
Và rồi, họ gặp phải một thử thách hoàn toàn khác khi gặp Bồ Đào Nha trong trận Chung kết. Bồ Đào Nha sử dụng sơ đồ 4-2-3-1 với Pauleta là tiền đạo duy nhất, nghĩa là nếu tiếp tục triển khai cách phòng ngự ba người như trận trước thì họ sẽ thừa một hậu vệ ở hàng thủ và vì vậy chắc chắn sẽ yếu hoặc ở hàng tiền vệ hoặc ở cánh, đặc biệt khi các hậu cánh của Bồ Đào Nha thường xuyên dâng cao tấn công. Và vì vậy mà Rehhagel chuyển về sử dụng sơ đồ phòng ngự bốn người cổ điển, và vì vậy chỉ thừa một trung vệ ở hàng thủ. Hai hậu vệ cánh kèm Figo và Ronaldo rất chặt dù có phải dâng cao lên để kèm. Họ sử dụng ba tiền vệ để đối đầu với hàng tiền vệ ba người của Bồ Đào Nha với Basinas và Katsouranis chơi thấp hơn trong khi Zagorakis hỗ trợ cả hàng công nữa - mặc dù Hy Lạp thực sự mất khả năng làm bóng khi Georgios Karagounis bị treo dò và hiếm khi có cơ hội nguy hiểm từ những pha tấn công trực tiếp.
Ở khía cạnh tấn công, Vryzas là tiền đạo cắm thực sự duy nhất và anh chơi như một target man, giữ bóng cho đồng đội di chuyển và được hỗ trợ bởi hai cầu thủ; Stelios Giannakopoulos, một cầu thủ chạy cánh truyền thống và anh luôn bám biên để cản không cho hậu vệ phải nguy hiểm của Bồ Đào Nha là Miguel lên tham gia tấn công. Ngược lại ở cánh kia Hy Lạp là Angelos Charisteas, một tiền đạo, sở dĩ Hy Lạp sử dụng tiền đạo đá cánh là vì Nuno Valente, hậu vệ trái của Bồ Đào Nha không có khả năng tấn công tốt như Miguel nên Angelo Charisteas không phải kèm cặp nhiều, anh thậm chí còn bó hẳn vào trung lộ khi Hy Lạp tấn công, để lại cánh phải cho hậu vệ phải xuất sắc Seitiaridis đảm nhiệm.
Và liệu họ có thể lặp lại kì tích một lần nữa? Tất nhiên là có rồi. Charisteas một lần nữa trở thành người hùng và thậm chí Bồ Đào Nha còn gần như không thể phá được bức tường phòng ngự của Hy Lạp. 15 phút cuối trận, Giannakopoulos được thay bởi Stelios Venetidis, một hậu vệ cánh trái - và thế là Hy Lạp xây dựng hai tầng xe bus với tám cầu thủ đứng chắn trước khung thành của họ. Felipe Scolari, huấn luyện viên của Bồ Đào Nha bấy giờ, chưa bao giờ nghĩ đến việc sử dụng hai tiền đạo để Hy Lạp không còn thừa một cầu thủ phòng ngự trong sơ đồ hậu vệ bốn người nữa, mà ông lại cho Nuno Gomes vào thay Pauleta, duy trì sơ đồ một tiền đạo và không thay đổi khuôn mẫu của đội.
Không nhiều đội bóng có thể thay đổi giữa hàng phòng ngự ba và hàng phòng ngự bốn người mượt được như Hy Lạp và phần lớn các huấn luyện sẽ luôn dính chặt với sơ đồ chiến thuật thành công của mình cho gần như tất cả các trận hơn là chịu thay đổi thường xuyên một cách hợp lý, như Pháp và Cộng hòa Séc là một điển hình. Nhưng bạn phải thay đổi nếu cần thiết, dù đó là công thức chiến thắng của bạn thì vẫn cần phải sửa nếu hợp lý và Rehhagel tin rằng với những đội bóng được đánh giá thấp như Hy Lạp cần thay đổi chiến thuật thật hợp lý trước các đối thủ của họ.
Rehhagel dựa vào hai điều chính sau để thực hiện các chiến thuật thành công của mình:
Đầu tiên, ông sử dụng chính điểm mạnh vốn có của Hy Lạp. Họ có các hậu vệ chơi chắc chắn và đáng tin cậy cũng như hàng tiền vệ chăm chỉ và thiếu thốn tài năng ở hàng công. Chơi lối đá cởi mở và tấn công chẳng khác gì tự sát cả. Họ phòng ngự bê tông chắc chắn và phản công nhanh với số đông và khả năng ghi bàn từ các tình huống cố định của họ là rất tuyệt vời.
Thứ hai, tùy vào đối thủ mà ông ấy thay đổi đội hình của mình một cách hợp lí để có thể vô hiệu hóa các thế mạnh của đối thủ cũng như ngăn ngừa mọi nguy hiểm có thể có được từ họ. Hệ thống chiến thắng Pháp và Cộng hòa Séc chắc chắn sẽ không thể hoạt động tốt trước Bồ Đào Nha và ngược lại.
Ông ấy tận dụng triệt để thế mạnh của Hy Lạp và vô hiệu hóa sức mạnh của đối thủ để tạo nên cú sốc lớn nhất trong lịch sử bóng đá cấp đội tuyển Quốc gia và đó cũng chính là lí do vì sao Hy Lạp dành số một trong danh sách này.
Video tổng hợp:
